ඉතිහාසය හැම රටකම එක වගේද?




අපි ග්‍රීසියෙන් පටන් ගමු .  මොකද දැනට ග්‍රීසියේ තමන්ගේ ඉතිහාසය නැවත ලියන්න ඕනේ කියන ව්‍යාපාරයක්  තිබෙන නිසා. හිස්ටෝරියා කියන වචනය එන්නේ  ග්‍රීක භාෂාවෙන් .  බටහිර සාහිත්‍යයේ ඉතිහාස කතා ලිවිම පටන් ඇත්තේ ග්‍රීක හෙරෙක්ඩොටස් කියල තමා සළකන්නේ. එතකොට ක්‍රිස්තු පූර්ව  පස්වන සියවසේ ඉඳන්  මේ ඉතිහාස කතා ග්‍රීක - පර්සියානු යුද්ධයේ සිට ග්‍රීක නගර රාජ්‍ය අතර වූ යුද්ධ ගැනත් විස්තර  කරනවා .  නමුත් ප්‍රශ්නය මෑතකදී පටන් ගන්නේ ග්‍රීක මිථ්‍යා කතා විවරණය කරන්න ගීහින්. ක්නොසස් කියන ක්‍රීටයේ පිහිටි  මාලිගය ගැන මම ග්‍රීක සංචාරය ගැන ලියන අතරේ ලීවා. ඒ මාළිගාව සහ කොටුව  සෑහෙන්න විශාලයි .  වර්තමාන ග්‍රීක ඉතිහාසංඥයෝ තර්ක කරනවා අර මිනටෝර් ගේ කතාවේ වංක ගිරිය තියෙන්නේ මේ විශාල මලිගව් අපහදන්න කියල .   ග්‍රීක දුපත් වල තනි වහලේ තනි කාමරයක ජිවත් වෙන මිනිස්සුන්ට මෙපමණ වංක ගිරියක් වගේ ලොකු මාලිගා බලකොටු ගැන හිතා ගන්න බැරි නිසා ඔය කතා ගෙතුව කියල. ඒ පුංචි ධිවර / නාවුක ගෙවල් දැනුත් සැන්ටෝරිනි වගේ දූපත් වල තිබෙනවා .    

දැන් හැමෝම දන්නවනේ ඇලෙක්සැන්ඩර් අධිරාජයා ඉන්දියාව වෙනකන් ආව බව .  ඒ ක්‍ර්ස්තු පූර්ව 325 විතර .  බුදුහාමුදුරුවෝ  පිරිනිවන් පාල අවුරුදු 200 කට විතර පස්සේ .  බුදු පිළිම හදල තියෙන්නේ ග්‍රීක ප්‍රතිමා ආකාරයෙන් බවත් දන්නවනේ.  මේ ග්‍රීකයෝ ඔක්කොම සුදු ජාතිකයෝ වගේ තමා පින්තූර වල පෙන්වන්නේ. නමුත් ඇත්ත කතාව තමයි ග්‍රීකයෝ හුඟක් මිශ්‍ර මධ්‍යධරණී ප්‍රදේශයේ ජාතියක් බවත් හැම පාටකම  සුදු, දුඹුරු , කහ, කළු මින්සුන් සිටි බවත්. අටසිය ගණන්වල සිට ග්‍රීසියේ පුරා විද්‍යා කැණීම් ආරම්භ කලේ සුදු ජාතිකයෝ.  ප්‍රංශ,  ජර්මන් සහ ඉංග්‍රීසින් මුලිකව සහ සමහර ඉතාලියානු ජාතිකයන් .  ග්‍රීසිය හුඟක් කල් තුර්කි අනතෝලියානු අධිරාජ්‍යය  යටතේ තිබ්බ නිසා ග්‍රීක ඉතිහාසයවත් නටබුන් ගැනවත් තුර්කින්  වැඩිය සැලකුවේ නැහැ.  හුඟක් පෞරාණික භාණ්ඩ, නටබුන්  බ්‍රිතාන්‍ය සහ යුරෝපීය කෞතුකාගාර වලට යැවෙන්නේත් ඒ නිසා .  ඒ ගොල්ලෝ අර ශිෂ්ටාචාරය  සැලකුවේ බටහිර ශිෂ්ටාචාරයක් විධිහට .  ඒකයි බටහිර ඉතිහාසය සම්බන්ධ සාහිත්‍යයේ පියා  හෙරෙක්ඩොටස් වෙන්නේ . 

නමුත් දැන් අලුත් කැණීම් වලට අනුවහෙම අපි දන්නවා දුඹුරු පාට මිනිස්සු ගොඩනගපු ඉතා ප්‍රබල  ශිෂ්ටාචාරයක් ග්‍රීසියේ පැවති බව.  අලුතින් හමු වෙන කැණීම් වල කාලය ගණනය කරනකොට චිත්‍රවල කාලය ගණනය කරන කොට ඔවුන්ටම පුදුමයි.  පයිතගරස් ප්‍රමේය ඇත්තටම පයිතගොරස්මද හොයා ගත්තේ. බැබිලෝනියන්  මයෝනිසියන් ,  මිනොඅන්, පෙලගියන් ශිෂ්ටාචාර වලත් ඒ දැනුම තිබිල තියනවා නේද කියන එක ඔවුන් දැන් දන්නවා.  අපි දන්නා ග්‍රීක ඉතිහාසය සම්පුර්ණ එකක් නෙමේ . අර ආදී කාලින ග්‍රීක  සුදු මිනිස්සු හෝ ආර්යයයන්ම  නෙමේ. අපි ඩෙලෝස් , ක්‍රිට් දුපත් වල ගොවිපලවල ඇවිද්දම  පුදුම වුනා ඒවායේ වැඩ කරන, ආසියාතික හැඩයට හුරු දුඹුරු මිනිසුන් දැකල.   මම කෙනෙක් ගෙන් ඇහුව එයාල බංග්ලාදේශයේ හෝ  ඉන්දියාවෙන්ද කියල. ඒ මනුස්සය පුදුමෙන් වගේ මට කීව එයාගේ පරම්පරාවම දන්නා තරමින් ජිවත් වුනේ එහෙ කියල .  අවුරුදු තුන් හාරසීයක ඉඳන් .   කොටින්ම  ජේසුස්  වහන්සේ පවා සුදු අයෙක් නෙමේ.  ඔහු මධ්‍යධරණී ප්‍රදේශයක වර්තමාන පලස්තීනයේ උපන් පලස්තීන ජාතිකයෙක් .          

තුර්කි ඉතිහාසය  ගැන කතා කරද්දී දහතුන් වන සියවසේ එර්තුගල් ඔගුස් තුර්කි සුල්තාන් වරයාගේ  ගේ ඉඳන් පටන් ගන්නේ සහ උගන්වන්නේ .  ඔහු ඉස්ලාම් ආගම  වැළඳ ගත් අයෙක්. වර්තමාන උස්බෙකිස්ථානය ,  තුර්ක්මෙනිස්තානය වැනි පැතිවලින් ආපු ජනතාව තමා තුර්කි වුනේ.  නමුත් ඔවුන්ට කලින් තුර්කියේ වඩා බලවත් ශිෂ්ටාචාරයක් තිබුණු බව දැන් දන්නව .  තුර්කි මුස්ලිම්  ක්ලර්ජි එක ඒක එලියට එන්න ඉඩ දුන්නේ නැහැ කාලයක් .  නමුත් ගෙබෙල්කි ටෙපේ (Göbekli Tepe) අවුරුදු  එකොලොස් දහසකට පමණ පරණයි කියල හොයාගෙන තිබෙනවා .  තුර්කියේ උගන්වන ඉතිහාසය ඉතා මෑත එකක් .     

එංගලන්තයේ උගන්වන ඉතිහාසයේ ප්‍රශ්න ගොඩක් තියනව .  වෙන රටවල ඉතිහාසය  ගැන , පලස්තීනය ගැන හෙම උගන්වන්නේ ඉතා සීමිත ටිකක්. ඊජිප්තුව ගැන වැඩි බරක් දෙනවා.    කොලෝනියල් (අධිරාජ්‍යවාදයේ)   කාලය ගැන උගන්වන්නේ ඉතාම අඩුවෙන්. එහෙම නැත්නම් ගුරුවරුන්ට නිදහස තියනව සමහර මාතෘකා මග හැරලා යන්න .   අනික් උගන්වන්නේ හොඳ පැත්ත විතරයි,  යටත්විජිත වලට කරපු හොඳ පමණයි .  හොඳත් වුනා, නරකත් වුන අකියල අපි දන්නවනේ.  දුම්රිය මාර්ග ඇති කිරීම වගේ දේවලුත් වුනා .  ගයානා, ෆිජි  වගේ රටවල ජන සංයුතුයත් වෙනස් වුනා. ඒවා ගැන හෝ, ඒ කාලයේ සිදුවුණ ඝාතන හෝ මර්දන ගැන කතා කරන්නේ නැහැ. චර්චිල් ඉන්දියාවේ සාගතයක් ඇති කරලා මිලියන් ගානක් මැරෙන්න ඇරිය හැටි. පළමු අනාථ  කඳවුරු අප්‍රිකාවේ හදපු හැටි ගැන කියන්නේ නැහැ .  ඒවා  උගන්වන්න  ආවහම ලොකු විරෝධයක් ඇතිවුනා වසර කිහිපයකට කලින්.  හිරු නොබසින අධිරාජ්‍යය ගැන ඉගෙන ගැනීම වත් අනිවාර්ය නැහැ .  උතුරු අයර්ලන්තයේ උගන්වන්නේ බ්‍රිතාන්‍ය ඉතිහසය . නිදහස්  අයර්ලන්තයේ උගන්වන ඉතිහාසයට  බ්‍රිතාන්‍ය විසින් ඇතිකරන ලද සාගත කාලය  ගැන උගන්වනවා .  දෙවන ලෝක යුද්ධය  ගැන උගන්වන්නේ ඒක බ්‍රිතාන්‍ය සහ ඇමෙරිකාව පමණක් යුද්ධ කළ  ජයග්‍රහණය කල එකක් වගේ .  ඉතින් මම ඇත්තටම පුදුම වෙන්නේ නැහැ බ්‍රිතාන්‍ය ජාතිකයන් බ්‍රෙක්සිට් එකට යුරෝපයෙන් වෙන් වෙන්න  ඡන්දේ දීපු එක ගැනවත්. මේ වගේ උගන්වන ඉතිහාස වලින් බිහි වෙන්නේ  නයිජල් ෆාරාජ් වගේ අය අනුගමනය කරන මිනිස්සු තමා  වැඩියෙන්ම. ඒක හෙට අනිද්දට තව හොඳට දැක ගන්න පුළුවන .    

ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදයේ ලිබරල් ප්‍රජතන්තවාදයක් වශයෙන් හොඳ  තැනකට ගමන් කරමින්  හිටියේ .  ඔවුන් කොලම්බස් ට කලින් ජනාවාස තිබුන බව, ඇමරිකාවේ මුල් පදිංචිකරුවන්   ගැන උගන්වනවා.  කතෝලික පල්ලියත්ඇ, මෙරිකානු ආණ්ඩුවත් මුල් පදිංචි කරුවන්ගේ ළමයින් උදුරලා අරගෙන බෝඩින් පාසැල් වල රඳවාගෙන ඉගැන්වුවා .  බොහොමයක් ළමුන් දරුණු තාඩන පීඩන හා ලිංගික අපයෝජන මත මියගියා .  කතෝලික පල්ලිය ඒ ගැන සමාව ඉල්ලුව පහු කාලෙක.    ඔවුන්ගේ ඉඩම් උදුරාගෙන රිසර්වේෂන් වලට තල්ලු අක්රපු එක ,  ඒවා වලිනුත් තෙල් සහ රත්රන් හාරන්න එලවපු බව අක්වදවත් උගන්වන එකක් නැහැ .  මේවා ඉතිහාසය ඉගැන්වීමේදී ඇතුළු කලයුතු දේවල් .  මේ තත්ත්වය ඒ ලෙසම ඕස්ට්‍රේලියාවේ සහ කැනඩාවේත්  සිදුවුනා .  එකම ප්‍රශ්නය ජනාධිපති ට්‍රම්ප් වගේ කෙනෙක් ඇමෙරිකාවේ මේ වෙනස ආපහු හරවයිද කියල. ට්‍රම්ප් ලා බිහිවෙන්න ඔය පාර්ශ්වීය ඉතිහාසය හොඳටම ඇති .  අනික මේ ඉතිහාසය ඒ ඒ ප්‍රාන්ත වල වෙනස් විධිහට උගන්වන්නේ .   

කෙනෙක් අහල තිබුන සෝවියට් දේශයේ ඉතිහාසය හොඳට ඉගැන්වුවා නේද කියල .  ස්ටාලින් ගේ කාලය වෙනකොට ඉතිහසය තනිකරම  විකෘති කරමින් ඉගැන්වුවේ .  පටන්ගත්තේ ලෙනින් ස්විට්සර්ලන්තයේ සිට ලෙනින්ග්‍රාද් නගරයේ දුම්රිය ස්ථානයට ඇවිත් බහින කොට ස්ටාලින් පිටුපස ඉන්න පින්තුරයක්  දාල .  ඒක හදපු එකක් .  ස්ටාලින් එතන ඇත්තටම  හිටියේ නැහැ .  මේ ලිපිය කියවන්න . (ලෙනින් ගේ ජර්මන් දුම්රිය ගමන )  

රුසියානු විප්ලවය උරදුන් සිනොවියෙව් ,  කමනෙව් , ට්‍රොට්ස්කි වගේ අය මරා දැමුවාට පස්සේ ඔවුන්ව සම්පුර්නයෙන්මඉතිහාසයෙන්  මකා දැම්මා. උක්රෙනයේ හොලොදොමෝර් කියන සාගතයෙන් (චර්චිල් ගේ කාලයේ  වගේම )  මිලියන් ගණනක් කොසක් සහ සාමාන්‍ය ජනය මිය ගිය බව හෝ මිලියන් ගානක් ගුලාග් කඳවුරු වලට ගාල් කරපු බව ඉගැන්නුවේ නැහැ .  රුසියානු අධිරාජ්‍යය හා එහි රජවරුන් ගැන නම් කීවන් රුස් කියන කීව් රාජධානි මුල් රුසියානු රජු වන ව්ලදිමීර් ගේ සිට ඉතිහාසය  ඉගැන්නුවා ඒ කාලේ. දැන් සෝවියට් ඉතිහාසයට අමතරව රුසියානු ඉතිහාසය වැඩියෙන් උගන්වනවා .   පුටින් දන්නේ ඒ ඉතිහාසය පමණක් වගේ පේන්නේ . එතකොට  වර්තමාන උක්රයිනයේ වගේම බෝල්ටික් රටවල තවත් අමුතු ඉතිහාසයක් උගන්වන්නේ .  ඒවා පෝලන්ත  හෝ රුසියානු අධිරාජ්‍යය යටතේ තිබුනට නිදහස් රටවල් හැටියට උගන්වනවා විතරක් නෙමේ හිට්ලර් ගේ නාසි හමුදා ඒ රටවල් බේරා ගත්  බවත් සෝවියට් ආක්‍රමණය නිසා නැවතත් රුසියාවට යටත් වුනු බවත් උගන්වනවා.   අමුතු විකාර ඉතිහ්සයන් මේ හැම රටකම උගන්වන බව පැහැදිලියි නේද ? 

ඇමේසන් වනාන්තරයේ පැරණි නගර සංකීර්ණයක්  ගැන මේ ලිපියේ සඳහන් වෙනවා .  එතකොට නූගත් ගෝත්‍රිකයෝ විතරක් නෙමේ ඒ රටවල ඉඳල තියෙන්නේ .  ස්පාඤ්ඤ අකමනිකයන් ගොනෝරිය ,  සිපිලස් වගේ ලෙඩ ගෙනවිත් මෙක්සිකෝව ,  සහ අනිකුත්  ලතින් අමෙරිකානු රටවල ශිෂ්ටාචාර එහෙම්ම පිටින් මකා දමල තිබුනේ .  ඒ කතා  එලියට එන්නේ දැන් .

ලංකාවේ උගන්වන වන  ඉතිහාසය ගැන කතා නොකර මේ සියල්ල ලීවේ තමන්ට අවශ්‍ය විධිහට ඉතිහාසය ඉගැන්වීම වැරදි බව පෙන්වන්න .  එවැනි විෂයක් අනිවාර්ය කරන්නෙම රටට අවශ්ය් ජාතිවාදී ,  නරුමවාදී මිනිස්සු කොට්ඨාශයක්  හදන්න , පාලනය ලෙහෙසි වෙන්න .  ලෝකයේ හැම රටක් ම වගේ එහෙමයි .  එහෙම නැත්නම් තමන්ට අනවශ්‍ය අඳුරු අතීතය අත හැරලා උගන්වන්නේ.

මගේ ළමයින්ට මම ඉගැන්නුවේ වෙනස් ඉතිහාසයක්. අපි ලංකාවේ ගිහිල්ල පෙන්නුවේ වෙනස් ඉතිහායක්. රුවන් වැලි සය වගේම ලංකාවේ දෙමළ  මහා සෑයත් අපි එයාලට පෙන්නුවා .  ග්‍රීසියේ අලුත් කැණීම් කරන තැන පෙන්නුවා.  මෙහෙ පුවත් පත්වල මොනව කීවත් ඔවුන් පලස්තීන ජනතාව වෙනුවෙන් පෙනී හිටිනවා.  ඇෆ්ඝනිස්ථානයේ මුලිම් අන්තවාදීන් බාමියන් ප්‍රතිමා  විනාශ කල බව ඔවුන් දන්නවා .        

ලංකාවේ වාමාංශික විපක්ෂයටත්, මහාචාර්ය  නිර්මාල් දේවසිරි වැනි උගතුන්ටත්  මේ විෂය අනිවාර්ය කරන්න ඕනේ නම්,  සාධාරණ , අපක්ෂපාති, නිවැරදි ,  හැම වෙලාවේ ම යාවත්කාලීන වෙන, සෑම ජන වර්ගයකටම සාධාරණය හැකි තාක් ඉටු  කරන  ඉතිහාසයක්  අලුතින් ලියන්න .  ඒක උගන්වන්න.   විවේචනාත්මක චින්තනය (critical thinking ) ඒ සමගම උගන්වන්න .  සිසුන් ඒවා තෝරා බේරා ගනීවි. එක්සත් ජනපදයේ  ස්ටැන්ෆෝඩ් විශ්ව විද්‍යාලයේ මහාචාර්ය සෑම් වයින්බර්ග් කියන්නේ ඒ වගේ කතාවක් .  ඒ ලිපිය පහල තියනවා . 

ආගම  අනිවාර්ය කරනවනම්  බෞද්ධ, කතෝලික,  ඉස්ලාම් සහ හින්දු පාසැල් වලට අනිත් ආගම් ගැන උගන්වන්න කියන්න .  රජයේ පාසල් වල ප්‍රධාන ආගම් හතර ගැන හැම සිසුවෙකුටම උගන්වන්න එංගලන්තේ වගේ .  එයාලට වෙනම ඉගෙන ගන්න ඕනේ නම් ඉරිදා දහම් පාසැල් තියෙනවා ඒකට.

ඒ වගේ වෙනසක් නැතිව ඔය විෂයයන් අනිවාර්ය කරනවට මමනම් එකහෙළාම  විරුද්ධයි .   

කොළඹ ගමයා 24/07/2025


ලිපි ;

We’re Teaching History Wrong -සෑම් වයින්බර්ග් 

ඇමේසන් වනාන්තරයේ පැරණි නගර සංකීර්ණයක් .

ලෙනින් ගේ ජර්මන් දුම්රිය ගමන 

ග්‍රීක සංචාරය - 6 - හෙරක්ලියොන්, අක්‍රෝටිරි හි පුරා  විද්‍යා නටබුන්, මිනෝඅන් ශිෂ්ටාචාරය

Are we teaching history all wrong? UNB prof says we might be


 

ඉතිහාසය සහ කලාව උගනිමුද උගන්නමුද


ඉතිහාසය ගැන හොඳ උද්ධෘත පාඨ කිහිපයක් මතක් වෙනවා .  කොන්ෆියුසියස් කියල තියෙන්නේ "අතීතය ඉගෙන ගන්න, ඉන් අනාගතය තීරණය කරාවි" -කියල . චර්චිල් කියල තියෙනවා ,   "ඔබ බොහෝ ඈතට අතීතය දෙස එබී බලන සේම ඔබට අනාගතයටද  ඒ හා සමාන කාලයක් බැලීමට සිතේ" කියල.  හේගල් කියනව ,  "අපි ඉතිහාසයෙන් ඉගෙන ගන්නේ අපි ඉතිහාසයෙන් ඉගෙන නොගත්  දේ" කියල . 

මගේ ප්‍රියතම ලේඛකයෙක් වන මයිකල් ක්‍රයිටන් කියල තියනවා, "ඔබ ඉතිහාසය දන්නේ නැත්නම්, ඔබ කිසිම  දෙයක් දන්නේ නැහැ. ඔබ හරියට තමන් ගහක කොටසක් බව නොදන්නා එම ගහේම  කොළයක් වගේ "  කියා .  නැපෝලියන් බොනපාර්ට් මාර  කතාවක් කියල තියෙන්නේ. "ඉතිහාසය කියන්නේ කලින් එකඟ වෙච්ච බොරු ගොඩක්ලු" .  කාල් මාක්ස් ඉතා ප්‍රසිද්ධ ලෙස ඓතිහාසික භෞතිකවාදය ඉදිරිපත් කලේ ඉතිහාසයෙන් ණයට අරගෙනනේ .  



මම ඉතිහාසයට  සෑහෙන්න කැමැති කෙනෙක් .  රජවරු ගැන, රජ කාලේ ගැන,  යුද්ධ ගැන හොයන්න් ,  කියවන්න .  ඉතිහාසය හරිම අලංකාර , පුදුමය දනවන විෂයක් .  අපි රුසියාව ,  ග්‍රීසිය , තුර්කිය ,  උස්බෙකිස්ථානය වගේ රටවල් වල මෙන්ම ම ලංකාවේ සංචාරය කරන කොටත්   විශේෂයෙන් ඓතිහාසික ස්ථාන හොයාගෙන  ගියා.  පොත පත ගත්ත .  කෞතුකාගාර පීරුව.  

අර ග්‍රීසියේ අලුත් පුරා විද්‍යාත්මක කැණීම් කරන තැන්වලට ගිහන් පින්තූර ත් දාහක් විතර අරගෙන තමා මතයක් ඉදිරිපත් කළේ , සමහර විට පුරාණ  ලංකාව එක්ක මිට වඩා එහා ගිය සබඳකමක් තිබිල තියෙන්න පුළුවනි  කියල .  සුදු ජාතික පුරා විද්‍යාඥයෝ (විශේෂයෙන් ප්‍රංශ )  සමහර සාක්ෂි ඕන කමින් විනාශ කරලා තියනව. නගර පිටින් .  ලැජ්ජාවට. අපට වඩා මුන් ශිෂ්ටාචාර වුනේ කොහොමද කියල .  ගණිතය විතරක් ඔලුවේ තියාගෙන පොරවල් කියල හිතාගෙන  උඩින් පල්ලෙන් නගරයක දෙකකට ගියාට ඉතිහාසය තේරෙන්නේ නැහැ .  මොකද ඒක හරියට හදාරන්න ඕනේ ගැඹුරු විෂයක් .  අපි තනියම පැය ගණන් පොත් අරන් කියවන්නෙත් ඒ නිසා . 

හැබැයි ඒ නිසාම මම හිතන්නේ ඉතිහාසය අනිවාර්ය විෂයක්  කළ යුතු නැහැ කියල.  කොටින්ම  ගණිතය සහ විද්‍යාව  වගේ තව කෙනෙකුට අමාරු කියල හිතෙන විෂයන් වුනත් අනිවාර්ය කල යුතු නැහැ. ගණිතය අසමත් වෙලා පන්ති කට් කරලා ජිවිතේ ඇන ගත්තු අය කොපමණ ඉන්නවද ?  මම සාහිත්‍යට සෞන්දර්ය, කළා ආදී විෂයන් හැම දේටම කැමතියි .  චිත්‍රපට බලනව ,  නාට්‍ය බලනවා.  ක්ලැසිකල් සින්දු ,  වාදන අහන්න යනවා,  නැටුම්, ඔපෙරා  බලන්න යනවා .  නමුත් එහෙම කරන්න අකමැති අයත් ඉන්නව ,  අපි ඒකත් පිළි ගන්න ඕනේ .   ඉතිහාසය වගේ ගැඹුරු විෂයන් ,  සෞන්දර්ය විෂයන් ඒවා ට කැමති අයට යි හදාරන්න දෙන්න ඕනේ.  විෂයන් දියුණු වෙන්නේ එහෙම .  අලුත් නිර්මාණ එකතු වෙන්නේ එහෙම .  

මම හිතන්නේ ලංකාවේ නම් සිංහලයි , දෙමළයි , ඉංග්‍රීසියි විතරයි අනිවාර්ය කරන්න ඕනේ කියල.  ඕනෙනම් සෞඛ්‍ය අධ්‍යාපනය , සහ භූගෝලය අනිවාර්ය කලාට කමක් නැහැ. ගණිතය , විද්‍යාව අසමත් වුනාට වෙනත් පැත්තකින් දක්ෂතා තියෙන අය මම ඕන තරම් දැකල තියනව .  ඇයි මේ ඒ වගේ විෂයන් දෙක තුනකින් ළමයෙක්ගේ අනාගතය තීරණය කරන්නේ . 

ලංකාවේ ඉරුදින පාසල් තියෙනවනේ හැම ආගමටම . ආගම ඉගෙන ගන්න කැමති අයට ඒවාට ගිය හැකි .  පාසලෙන් හැම ආගමක් ගැනම පොඩ්ඩක් ඉගැන්නුවම ඇති කියල මම හිතන්නේ .  

අග්‍රාමාත්‍ය හරිනි  අමරසූරිය මේ කතාවේ පැහැදිලිව කියනව ඉතිහාසය සහ සෞන්දර්ය විෂයයන් හලලා නැහැ ඒවා ඉලෙක්ටිව් සබ්ජෙක්ට් ලිස්ට් එක යටතේ තියනව කියල .  ඒ කියන්නේ කැමති කෙනාට ඒක  තෝරාගෙන කරන්න පුළුවන් කියල .  ඇත්තම ප්‍රශ්නේ තමා මෙපමණ කල් ,  තමන් දක්ෂ එකට නොව කරන්න  පුළුවන් ලෙහෙසියි කියල හිතන නිසා ඉතිහාසය සහ සෞන්දර්ය විෂයන් කරන  අය නේද ඉන්නේ .  ඒක නේද වෙනස් වෙන්න ඕනේ .   නැතිනම් අදාල ගණිත ,  විද්‍යා ගුරුවරු නැති නිසා හෝ  ඒ විෂයන් අමාරු නිසා ඉතිහාස කළා ධාරාවට  යනවා .  එහෙම අවශ්‍ය නැහැ .  දක්ෂ ළමයින්ට තෝරා  ගන්න දෙන්න . 

අග්‍රාමාත්‍ය හරිනි  අමරසූරිය ගේ කතාව 

කොළඹ ගමයා 18/07/2025 

   

හිසට සිදුවන අනතුරකදි(head injury) රෝහලේදී බලන්නේ මොනවාද?

 


 " ඔයා කිව්ව නිසා පුතා admit කරා. ඒත් මුකුත්ම කරේ නෑ. දවසක් තියාගෙන ප්‍රශ්නයක් නෑ කියලා ගෙදර එව්වා. අපරාදේ ගෙදරම තියාගන්න තිබුනා"


"Hospital එකේ මුකුත්ම කරේ නැද්ද?"


"සැරෙන් සැරේට ඇවිත් pressure එක බැලුවා. තව ඇස් වලට ටෝච් එකක් ගහලා බැලුවා විතරයි. පැනඩෝල් පෙත්තක්වත් දුන්නේ නෑ."


"හ්ම්ම්....."


"Scan එකක්වත් කරන්නේ නැතුව ඔලුව ඇතුලේ මුකුත් වෙලා නෑ කියලා කියන්නේ කොහොමද?"


දන්න කියන අවුරුදු 12 ක විතර පොඩි එකෙක් බයිසිකලෙන් වැටිලා ඔලුව බිම වැදිලා. ළමයගේ අම්ම කතා කරලා ඇහුවා මොකද කරන්න ඕනේ කියලා. 


අවධානමක් ගන්න බෑනේ. මම කිව්ව hospital එක්කන් යන්න කියලා. 


Hospital ගියාම admit වෙන්න කියලා. ඒ වෙලාවෙත් මට call කරා.

"මල්ලි පුතාව admit කරන්න කියනවා. Admit කරන්නේ නැතුව මුකුත් කරන්න බැරිද?"


"Hospital එකෙන් admit වෙන්න කියනවනම් admit වෙන්න"


Admit කරත් hospital එකේ පැය 24ක් තියාගෙන ගෙදර එවලා.  


අද අපි ඒ ගැන ටිකක් කතා කරමු. 😊


හිසට සිදුවන අනතුරකදි(head injury) රෝහලේදී බලන්නේ මොනවාද? 


Head Injury එකකදි වැදගත්ම දේ තමයි මොළයට හරි ස්නායු පද්ධතියට බලපෑමක් තියෙනවද කියල බලන එක. Head Injury එකකින් පස්සේ hospital එකට ගියාම මොළේට හානි වෙලාද නැද්ද කියලා තහවුරු කරගන්න ඕනේ. ඒකට විවිධ ක්‍රම භාවිත කරනවා. 


✅ අනතුරින් පස්සේ මොලයට හරි ස්නායු පද්ධතියට හානි උනාම ඇතිවෙන රෝග ලක්ෂණ තියෙනවද බලනවා. (වමනය, ඔලුව රිදීම, සිහිය නැති උනාද?, fit එක හැදුනද? එදිනෙදා හැසිරීම්වල වෙනස්කම් තිබෙනවාද? වගේ දේවල්)


✅ හිසේ තුවාල, ඉදිමුම්, හෝ ස්නායු පද්ධතියේ ගැටලු තියෙනවාද කියලා පරීක්ෂා කරලා බලනවා.


✅ අනතුරේ ස්වභාවය බලනවා - අනතුර උනේ කොහොමද, කවද්ද, ඒ වෙලාවේ තිබුණ වෙනත් ලක්ෂණ මොනවද කියලා අනතුරට ලක් උන කෙනාගෙන් හරි දැකපු කෙනෙක්ගෙන් හරි අහනවා.


💡 වැදගත්ම දේ hospital එකේදී Head Injury Observation Chart(HIOC) එකක් භාවිතා කරනවා. මේ chart එකෙන් වෛද්‍යවරු හෝ හෙදියන් නිතරම ඔයාගේ තත්ත්වය පරීක්ෂා කරනවා.

- ඔයාගේ හුස්ම, හදවතේ ගැස්ම, රුධිර පීඩනය වගේ දේවල් බලනවා.

- ඔයාගේ ඇස්වල ප්‍රතිචාර (pupils), බුද්ධිමය තත්ත්වය, හෝ හැසිරීමේ වෙනස්කම් බලනවා

- වමනය, හිසරදය වගේ ගැටලු ඇති වෙනවාද කියලා බලනවා 


මේ chart එකෙන් ඔයාගේ තත්ත්වය විධිමත්ව, විද්‍යාත්මකව බලනවා. ඒ නිසා රෝහලේ තියාගෙන හිටියා කියන්නේ නිකම් ඇඳක තියාගන්න එකම නෙමෙයි.


🚨හිසට සිදුවන අනතුරකදී පළවෙනි පැය 24  වැදගත් වෙන්නේ ඇයි?


හිසට සිදුවන අනතුරකදි මොළයේ තුවාල, ලේ ගැලීම්, ඉදිමුම් වගේ බරපතල ගැටලු එන්න පුළුවන්. ගොඩක් වෙලාවට ඒවගේ රෝග ලක්ෂණ පළවෙනි පැය 24 ඇතුළත පෙන්නනවා. ඒ නිසා රෝහලේදී මේ කාලය තුළ ඔයාව පරීක්ෂා කරලා, අවදානමක් තියෙනවද කියලා බලනවා. මේක ඔයාගේ ජීවිතේ බේරගන්න පුළුවන් ඉතාම වැදගත් ක්‍රියාවලියක්! 💪


ඇයි හිසට අනතුරු වෙලා එන හැමෝටම CT scan කරන්නේ නැත්තේ?  

CT scan එකකින් මොළයේ තුවාල, ලේ ගැලීම්, හෝ ඉදිමුම් බලන්න පුළුවන්. ඒත් එක හැමෝටම කරන්න ඕන නෑ. ඒකට හේතු තියෙනවා.


⿡ විකිරණ (Radiation) බලපෑම

CT scan එකකින් X-ray කිරණ වැඩි ප්‍රමාණයක් අපේ ශරීරයට යනවා. විශේෂයෙන්ම පොඩි ළමයින්ට මේක බලපෑමක් කරන්න පුළුවන්.  


⿢ මොළයට හරි ස්නායු පද්ධතියට හරි හානියක් වෙන අවදානම අඩු නම් (රෝග ලක්ෂණ බරපතල නැත්නම්) CT scan එකකින් හොයාගන්න දෙයක් නැති වෙන්න පුළුවන්.  


⿣ වෛද්‍යවරු ජාත්‍යන්තර මාර්ගෝපදේශ (guidelines) අනුව තමයි CT scan එකක් ඕනද කියලා තීරණය කරන්නේ.  

පොඩි ළමයින්ටත් එහෙම තමයි.

ළමයින්ගේ හිසට සිදුවන අනතුරකදි එයාලට රෝග ලක්ෂණ හරියට කියන්න බැරි නිසා ටිකක් වැඩිපුර බලාගන්නවා. 

ඒත් ලක්ෂණ සාමාන්‍ය නම්, CT scan එකක් නැතුවත් ගෙදර යවන්න පුළුවන්.

ඕනෑම වෙලාවක ලක්ෂණ වල වෙනසක් වුණොත් (වමනය, හිසරදය, හැසිරීමේ වෙනස්කම් තියෙනව නම්) ඉක්මනින් රෝහලට එන්න! 🚑  

ඔබ කරන්න ඕන දේ.

✅ ගෙදර ගියාට පස්සේ ලක්ෂණ ගැන අවධානයෙන් ඉන්න.  

✅ බය නොවී වෛද්‍යවරුන්ගේ උපදෙස් අනුගමනය කරන්න.  


📢 මේ ගැන තවත් දැනගන්න ඕන නම්, comment එකකින් අහන්න. 

📢 හැමෝටම දකින්න share කරන්න 


වෛද්‍ය ගයාන් සෙනෙවිරත්න 

#HealthTips #HeadInjury #StaySafe #headijury_gayan

ඇන්ඩ්‍රොජන් අසංවේදීතා සින්ඩ්‍රෝමය androgen insensitive disorderතියෙන ජානමය වශයෙන් ස්ත්‍රින් වන අය ඉන්නවද


 

ප්‍රශ්නය  (ජගත් පතිරණ )  :  androgen insensitive disorderතියෙන ජානමය වශයෙන් ස්ත්‍රින් වන අය ඉන්නවද?

එයාලගේ යූනික රෝම වැවෙන්නේ නැද්ද?

පිළිතුර :  ඔබ ඔය සඳහන් කරන දොස්තර කුමාර කියන විශේෂඥ වෛද්‍ය විශේෂඥයා ගැන නම් මම දන්නේ නෑ නමුත් වෛද්‍යවරුන් සාමාන්‍යයෙන් දන්න විදිහට ඇත්තටම ඔබේ ප්‍රශ්නය ඉතා වැදගත් සහ සංකීර්ණ වෛද්‍ය තත්ත්වයක් ගැනයි.


අපේ බටහිර වෛද්‍ය විද්‍යාවට අනුව ඇන්ඩ්‍රොජන් අසංවේදීතා සින්ඩ්‍රෝමය (Androgen Insensitivity Syndrome - AIS) යනු ලිංගික වර්ධනයට බලපාන ජානමය තත්ත්වයක්.

ඇන්ඩ්‍රොජන් අසංවේදීතා සින්ඩ්‍රෝමය (AIS) යනු

ඇන්ඩ්‍රොජන් (androgens) කියන්නේ ටෙස්ටොස්ටෙරෝන් වැනි පුරුෂ ලිංගික හෝමෝනයි. මෙම හෝමෝන ශරීරයේ පටක සමඟ නිසි ලෙස අන්තර්ක්‍රියා නොකරන විට Androgen Insensitivity Syndrome (AIS) තත්ත්වය ඇති වේ.

මෙයට හේතුව වන්නේ Androgen Receptor (AR) ජානයේ සිදුවන විකෘතිතාවන්.

AIS තත්ත්වය ප්‍රධාන වශයෙන් වර්ග දෙකකට බෙදා දැක්විය හැකියි.

ඒ සම්පූර්ණ ඇන්ඩ්‍රොජන් අසංවේදීතා සින්ඩ්‍රෝමය (Complete Androgen Insensitivity Syndrome - CAIS)

මෙම තත්ත්වය ඇති පුද්ගලයන්ට ජානමය වශයෙන් XY (පිරිමි) වර්ණදේහ ඇත. එනම්, ඔවුන්ට Y වර්ණදේහය සහ ඒ හා සම්බන්ධ SRY ජානය ඇති බැවින් වෘෂණ (testes) වර්ධනය වේ.

කෙසේ වෙතත්, ඔවුන්ගේ ශරීරය ඇන්ඩ්‍රොජන් හෝමෝන වලට කිසිසේත් ප්‍රතිචාර නොදක්වන නිසා, බාහිර ලිංගික අවයව සම්පූර්ණයෙන්ම ස්ත්‍රී ස්වභාවයක් ගනී. එනම්, ඔවුන් ගැහැණු ළමයින් ලෙස උපත ලබා, ගැහැණු ළමයින් ලෙසම ඇති දැඩි වේ.ඔවුන්ට ගර්භාෂයක් හෝ ඩිම්බ කෝෂ (ovaries) නොමැත. ඒ වෙනුවට, ඔවුන්ගේ ශරීරය තුළ හෝ උදරය තුළ වෘෂණ සැඟවී තිබිය හැකියි.

මෙම තත්ත්වය බොහෝ විට හඳුනා ගනු ලබන්නේ, යොවුන් වියේදී ඔසප් වීම ආරම්භ නොවීම (primary amenorrhea) හෝ ඉකිලි ප්‍රදේශයේ ඇතිවන ගෙඩි (inguinal hernia) පරීක්ෂා කිරීමේදීයි.

ඒ වගේම අර්ධ ඇන්ඩ්‍රොජන් අසංවේදීතා සින්ඩ්‍රෝමය (Partial Androgen Insensitivity Syndrome - PAIS):

මෙම තත්ත්වය ඇති පුද්ගලයන්ගේ ශරීරය ඇන්ඩ්‍රොජන් හෝමෝන වලට අර්ධ වශයෙන් ප්‍රතිචාර දක්වයි.

මේ නිසා, ඔවුන්ගේ බාහිර ලිංගික අවයව ස්ත්‍රී, පුරුෂ හෝ අන්තර්ලිංගික (ambiguous genitalia) ස්වභාවයක් ගත හැකියි.මෙම තත්ත්වය ඇති පුද්ගලයන් ගැහැණු හෝ පිරිමි ලෙස ඇති දැඩි කළ හැකි අතර, ඔවුන්ගේ ලිංගික අනන්‍යතාවය ද විවිධ විය හැකියි.

යෝනි රෝම (pubic hair) වර්ධනය සහ AIS

ඔබගේ ප්‍රශ්නයට කෙලින්ම පිළිතුරු දෙන්නේ නම්:

CAIS (සම්පූර්ණ ඇන්ඩ්‍රොජන් අසංවේදීතා සින්ඩ්‍රෝමය) ඇති පුද්ගලයන්ට යෝනි රෝම (pubic hair) සහ කිහිලි රෝම (axillary hair) වර්ධනය ඉතා අඩුවෙන් හෝ කිසිසේත් සිදු නොවේ.

මෙයට හේතුව වන්නේ යෝනි රෝම සහ කිහිලි රෝම වර්ධනයට ප්‍රධාන වශයෙන් ඇන්ඩ්‍රොජන් හෝමෝන (ටෙස්ටොස්ටෙරෝන් වැනි) අවශ්‍ය වීමයි. CAIS ඇති පුද්ගලයන්ගේ ශරීරය මෙම හෝමෝන වලට කිසිසේත් ප්‍රතිචාර නොදක්වන නිසා, මෙම රෝම වර්ධනය සිදු වන්නේ නැහැ.

කෙසේ වෙතත්, පියයුරු වර්ධනය සහ ශරීරයේ මේදය බෙදී යාම වැනි ස්ත්‍රී ද්විතියික ලිංගික ලක්ෂණ සාමාන්‍ය පරිදි වර්ධනය විය හැකියි. මන්දයත්, මෙම ලක්ෂණ ප්‍රධාන වශයෙන් ඊස්ට්‍රජන් (estrogen) හෝමෝන මත රඳා පවතින අතර, වෘෂණ මගින් නිෂ්පාදනය වන ඇන්ඩ්‍රොජන් හෝමෝන ශරීරය තුළ ඊස්ට්‍රජන් බවට පරිවර්තනය වීම මෙයට හේතුවයි,

PAIS (අර්ධ ඇන්ඩ්‍රොජන් අසංවේදීතා සින්ඩ්‍රෝමය) ඇති පුද්ගලයන්ට යෝනි රෝම සහ කිහිලි රෝම සාමාන්‍ය ප්‍රමාණයට වඩා අඩුවෙන් වර්ධනය විය හැකියි. ඔවුන්ගේ ශරීරය ඇන්ඩ්‍රොජන් වලට අර්ධ වශයෙන් ප්‍රතිචාර දක්වන බැවින් මෙය සිදු වේ.

ජානමය වශයෙන් ස්ත්‍රීන් (XX) වන අයට AIS ඇති විය හැකිද?

සාමාන්‍යයෙන්, ඇන්ඩ්‍රොජන් අසංවේදීතා සින්ඩ්‍රෝමය (AIS) ප්‍රධාන වශයෙන් බලපාන්නේ ජානමය වශයෙන් XY වර්ණදේහ සහිත (පිරිමි) පුද්ගලයන්ටයි. එයට හේතුව වන්නේ මෙම තත්ත්වය ඇති වන්නේ AR ජානයේ විකෘතිතාවන් නිසා වන අතර, මෙම ජානය X වර්ණදේහයේ පිහිටා තිබීමයි.

ජානමය වශයෙන් ස්ත්‍රීන් (XX) වන පුද්ගලයන්ට සාමාන්‍යයෙන් AIS තත්ත්වය ඇති වන්නේ නැහැ. මන්දයත්, ඔවුන්ට X වර්ණදේහ යුගලයක් ඇති අතර, එක් X වර්ණදේහයක AR ජානය විකෘති වුවද, අනෙක් X වර්ණදේහයේ ඇති සාමාන්‍ය AR ජානය ක්‍රියාකාරී විය හැකි බැවිනි. එබැවින්, ජානමය වශයෙන් XX ස්ත්‍රීන්, මෙම තත්ත්වයේ වාහකයන් (carriers) විය හැකි නමුත්, ඔවුන්ට රෝග ලක්ෂණ පෙන්නුම් කරන්නේ නැහැ. කෙසේ වෙතත්, ඔවුන්ගේ දරුවන්ට මෙම ජානය සම්ප්‍රේෂණය වීමේ අවදානමක් පවතිනවා.

සාරාංශයක් ලෙස, යූනික රෝම (pubic hair) වර්ධනය නොවීම හෝ ඉතා අඩුවෙන් වර්ධනය වීම, සම්පූර්ණ ඇන්ඩ්‍රොජන් අසංවේදීතා සින්ඩ්‍රෝමය (CAIS) හි ප්‍රධාන ලක්ෂණයකි. මෙම තත්ත්වය ඇති පුද්ගලයන් ජානමය වශයෙන් XY (පිරිමි) වන නමුත්, බාහිරව ගැහැණු ස්වරූපයක් ගන්නා බැවින්, ඔවුන් "ජානමය වශයෙන් ස්ත්‍රීන් වන අය" ලෙස වැරදියට වටහා ගත හැකියි.

ඔබට මේ ගැන තවත් ප්‍රශ්න තිබේද?

ප්‍රශ්නය :  ඉන්ටර්සෙක්ස් (පරණ නම Hermaphrodite) කියන්නේ ඒ අයට නෙමෙයිද ? ඒ අය ගැහැණු කියලයි මම දන්නේ හෝ දැනන් හිටියේ, 


ප්‍රශ්නය :  X වර්ණදේහ දෙකේම ඔය දෝශය තියෙන අය හොයාගෙන තියෙනවද? එහෙම අයගේ යූනික රෝම නැතිද?

 අමකර ප්‍රශ්නයක් jazz jennings, kim petras වැනි යෞවනෝද වාරක(හරිද මන්දා?) ඖෂධ ගත්ත ට්‍රාන්ස් ස්ත්‍රයකගේ යූනික රෝම ප්‍රමාණය සිස් ස්ත්‍රියකට වඩා අඩු හෝ නැතිද?



පිළිතුර : මෙතන ඉතා සංකීර්ණ ප්‍රශ්න කිහිපයක් එකවර ඉදිරිපත් කර තිබෙනවා. මම ඒවා කොටස් වශයෙන් පැහැදිලි කිරීමට උත්සාහ කරන්නම්.

අන්තර්ලිංගිකත්වය (Intersex) සහ AIS ගැන ප්‍රශ්නය ඉතා වැදගත්. අන්තර්ලිංගිකත්වය (Intersex) හෝ පෙර භාවිත කළ හර්මාෆ්‍රොඩයිට් (Hermaphrodite) යන යෙදුමෙන් සාමාන්‍යයෙන් අදහස් කරන්නේ, උපතේදී ස්ත්‍රී හෝ පුරුෂ ලිංගික ලක්ෂණවල සම්පූර්ණ අර්ථ දැක්වීම්වලට නොගැලපෙන ප්‍රජනක හෝ ලිංගික ව්‍යුහයන් සහිත පුද්ගලයන්.


ඇන්ඩ්‍රොජන් අසංවේදීතා සින්ඩ්‍රෝමය (AIS) අන්තර්ලිංගික තත්ත්වයන්ගෙන් එකක්. විශේෂයෙන්ම, සම්පූර්ණ ඇන්ඩ්‍රොජන් අසංවේදීතා සින්ඩ්‍රෝමය (CAIS) ඇති පුද්ගලයන් බාහිරව සම්පූර්ණයෙන්ම ස්ත්‍රී ස්වභාවයක් ගන්නා නිසා, ඔවුන් ගැහැණු ළමයින් ලෙස හඳුනාගෙන ඇති දැඩි කරනු ලබනවා. කෙසේ වෙතත්, ජානමය වශයෙන් ඔවුන් XY (පිරිමි) වර්ණදේහ සහිතයි. ඔවුන්ට ගර්භාෂයක් හෝ ඩිම්බ කෝෂ (ovaries) නොමැති අතර, වෘෂණ (testes) ශරීරය තුළ තිබිය හැකියි. ඔවුන්ට ඔසප් වීම ද සිදු වන්නේ නැහැ.

ඔබ "ඒ අය ගැහැණු කියලයි මම විශ්වාස කරන්නේ" යැයි පැවසීම නිවැරදියි. මන්දයත්, CAIS සහිත බොහෝ පුද්ගලයන් ස්ත්‍රියක ලෙස හඳුනාගෙන ජීවත් වන අතර, ඔවුන්ගේ සමාජ ලිංගිකත්වය (gender identity) ස්ත්‍රී වන බැවිනි. අන්තර්ලිංගික පුද්ගලයන් යනු ලිංගික වර්ධනයේ යම් විචල්‍යතාවක් සහිත පුද්ගලයන් වන අතර, ඔවුන් ස්ත්‍රී, පුරුෂ හෝ වෙනත් ලිංගික අනන්‍යතාවයක් සහිත විය හැකියි.


ඊළඟට ජගත් අහපු X වර්ණදේහ දෙකේම දෝෂ සහිත AIS ගැන ජගත්ගෙ දෙවන ප්‍රශ්නය ඉතා විශේෂිතයි. ඇන්ඩ්‍රොජන් අසංවේදීතා සින්ඩ්‍රෝමය (AIS) ඇති වන්නේ X වර්ණදේහයේ පිහිටා ඇති Androgen Receptor (AR) ජානයේ සිදුවන විකෘතියක් නිසයි.


ජානමය වශයෙන් XX (ගැහැණු) වර්ණදේහ සහිත පුද්ගලයන්ට සාමාන්‍යයෙන් AIS තත්ත්වය ඇති වන්නේ නැහැ. මන්දයත්, ඔවුන්ට X වර්ණදේහ දෙකක් ඇති බැවින්, එක් X වර්ණදේහයක AR ජානය විකෘති වුවද, අනෙක් X වර්ණදේහයේ ඇති සාමාන්‍ය AR ජානය ක්‍රියාකාරී විය හැකි අතර, එය හෝමෝන සංවේදීතාව සඳහා ප්‍රමාණවත් වේ. එබැවින්, XX ස්ත්‍රීන් සාමාන්‍යයෙන් මෙම තත්ත්වයේ වාහකයන් (carriers) වනවා මිස රෝග ලක්ෂණ පෙන්නුම් කරන්නේ නැහැ.


කෙසේ වෙතත්, අතිශය දුර්ලභ අවස්ථාවන්හිදී, X වර්ණදේහ දෙකේම AR ජානයේ දෝෂ තිබෙන පුද්ගලයන් සොයාගෙන තිබෙනවාද යන්න පිළිබඳව විද්‍යාත්මකව තහවුරු වූ වාර්තා මා සතුව නැහැ. සාමාන්‍ය වෛද්‍ය විද්‍යාවේදී AIS යනු XY වර්ණදේහ සහිත පුද්ගලයන්ට බලපාන තත්ත්වයක් ලෙසයි හඳුනාගෙන ඇත්තේ. XX පුද්ගලයන්ට ඇන්ඩ්‍රොජන් ප්‍රතිචාර දැක්වීමේ වෙනස්කම් ඇති කළ හැකි වෙනත් දුර්ලභ තත්ත්වයන් (උදා: Addison's disease වැනි අධිවෘක්ක ග්‍රන්ථි ආබාධ) තිබුණද, ඒවා AIS ලෙස සෘජුවම වර්ගීකරණය වන්නේ නැහැ.


යූනික රෝම වර්ධනය වෙන්න නම් ප්‍රධාන වශයෙන් ඇන්ඩ්‍රොජන් හෝමෝන අවශ්‍ය වන බැවින්, AIS හි සම්පූර්ණ ස්වරූපය (CAIS) ඇති අයට යූනික රෝම කිසිසේත්ම වර්ධනය වන්නේ නැහැ. X වර්ණදේහ දෙකේම දෝෂයක් සහිතව, ඇන්ඩ්‍රොජන් වලට සම්පූර්ණ අසංවේදීතාවයක් ඇති XX පුද්ගලයෙකු සිටියා නම් (මෙය අතිශය දුර්ලභ උපකල්පනයකි), ඔවුන්ටද යූනික රෝම වර්ධනය සිදු නොවෙයි


ට්‍රාන්ස් ස්ත්‍රීන්ගේ යූනික රෝම වර්ධනය (Jazz Jennings, Kim Petras වැනි අය)

යෞවනෝද වාරක (puberty blockers) යනු හෝමෝන ප්‍රතිකාරයේ කොටසක් ලෙස ලිංගික පරිණතිය ප්‍රමාද කිරීමට හෝ නැවැත්වීමට යොදා ගන්නා ඖෂධයි. ට්‍රාන්ස් ස්ත්‍රීන් (උපතේදී පුරුෂ ලිංගික ලක්ෂණ ඇති නමුත් ස්ත්‍රියක ලෙස හඳුනා ගන්නා අය) හෝමෝන ප්‍රතිකාර ආරම්භ කරන විට, ඔවුන්ට ඊස්ට්‍රජන් (estrogen) හෝමෝන ලබා දෙන අතර, සමහර විට ඇන්ඩ්‍රොජන් වාරක (anti-androgens) ද ලබා දෙනු ලබනවා.


මෙම හෝමෝන ප්‍රතිකාරයේ ප්‍රධාන අරමුණ වන්නේ ශරීරයේ ටෙස්ටොස්ටෙරෝන් මට්ටම අඩු කිරීම සහ ඊස්ට්‍රජන් මට්ටම ඉහළ නැංවීමයි. මෙහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස:


යූනික රෝම (pubic hair) සහ ශරීරයේ අනෙකුත් රෝම වර්ධනය දැඩි ලෙස අඩු වේ. ටෙස්ටොස්ටෙරෝන් මට්ටම අඩු වන නිසා, රෝම කූප වලට ඇන්ඩ්‍රොජන් බලපෑමක් ඇති වන්නේ නැහැ.


සමහර විට, දැනටමත් වර්ධනය වී ඇති රෝම පවා තුනී වී වර්ධනය අඩාල විය හැකියි.


කෙසේ වෙතත්, සිස් ස්ත්‍රියකගේ (උපතේදී ස්ත්‍රී ලිංගික ලක්ෂණ ඇති සහ ස්ත්‍රියක ලෙස හඳුනා ගන්නා අය) සාමාන්‍ය යූනික රෝම ප්‍රමාණයට ට්‍රාන්ස් ස්ත්‍රියකගේ යූනික රෝම ප්‍රමාණය පත්වීම රඳා පවතින්නේ ප්‍රතිකාරයේ සාර්ථකත්වය, කාලසීමාව සහ පුද්ගලයාගේ ශරීරයේ ප්‍රතිචාරය මතයි.


සාමාන්‍යයෙන්, සිස් ස්ත්‍රියකගේ මෙන් ඝනකම් යූනික රෝම වර්ධනයක් ට්‍රාන්ස් ස්ත්‍රියකගේ සිදු වන්නේ නැහැ. ඔවුන්ට රෝම ඉවත් කිරීමේ (hair removal) ප්‍රතිකාර ද අවශ්‍ය විය හැකියි.


කෙසේ හෝ වත්මන් ශ්‍රී ලංකාවේ වෛද්‍ය ක්ෂේත්‍රය තුළ මතුව ඇති බරපතල ගැටලු සහ අර්බුදයක් මැනවින් නිරූපණය කරනවා, මෙහිදී මූලික ගැටලුව වන්නේ විද්‍යාත්මක හා තාක්ෂණික විස්තර නොදන්නා "අල්ලස් හා දූෂණ" සොයන ආයතනයක් වැනි පාර්ශවයන්, වෛද්‍ය විද්‍යාවේ සංකීර්ණතා පිළිබඳව නිසි අවබෝධයකින් තොරව, විශේෂඥ වෛද්‍යවරුන්ගේ වෘත්තීය කටයුතුවලට අත පෙවීමට උත්සාහ කිරීමයි.


මෑතකදී ජපුර රෝහලේ වැරදි කර ඇති බවට චූදිත වෛද්‍යවරියක පිළිබඳව වූ සිදුවීමේදී ඒ පිළිබඳව විශේෂඥ වෛද්‍යවරුන්ගේ සංගමය (AMS) විසින් සෞඛ්‍ය අමාත්‍යවරයා වෙත යොමු කරන ලද ලිපියෙන් පැහැදිලි වන්නේ මෙම තත්ත්වයේ බරපතලකමයි:


වෛද්‍ය විශේෂඥයින්ගේ විශ්ලේෂණයකින් තොරව සිදු කරන ඇතැම් සාවද්‍ය සහ සමහරවිට අගතිගාමී අදහස් දැක්වීම් ප්‍රධාන ධාරාවේ සහ සමාජ මාධ්‍ය ඔස්සේ ප්‍රචාරය වීම මහජනතාවගේ මනස තුළ සෞඛ්‍ය සේවාව පිළිබඳව සැලකිය යුතු සැක සංකා ඇති කරනවා. මෙය ප්‍රතිකාර අපේක්ෂාවෙන් සිටින රෝගීන් අතර කාංසාව ඉහළ නැංවීමටත් හේතු වනවා.


මෙම අදහස් දැක්වීම් මඟින් වෛද්‍ය විශේෂඥයින්ගේ ප්‍රතිරූපයට මෙන්ම සමස්ත සෞඛ්‍ය සේවාවට අපහාස කිරීමට උත්සාහ දරන බව AMS අවධාරණය කරනවා.


AMS මෙය "අනාරක්ෂිත ප්‍රවණතාවයක්" ලෙස හඳුන්වන්නේ, එය වෛද්‍ය වෘත්තියේ ස්වාධීනත්වයට සහ විශ්වාසනීයත්වයට තර්ජනයක් වන බැවින්. ඔවුන් පූර්ණ පරීක්ෂණයක් සහ විශේෂඥ තාක්ෂණික වාර්තාවක් ඉල්ලා සිටින්නේ, වෛද්‍යවරුන්ගේ අයිතිවාසිකම් ආරක්ෂා කිරීමට සහ රෝගීන්ගේ සැක සංකා සමනය කිරීමටයි.


අද වෙන කොට වෘත්තිය වැරදි කරපු බවට චූදිත විශේෂඥ වෛද්‍යවරියකට විරුද්ධව පර්යේෂණ කරන්නේ ඒ පිළිබඳව නිසි තාක්ෂණික අවබෝධය තබා මූලික විද්‍යාත්මක තබා සෞඛ්‍ය සේවාවේ ක්‍රියා පටිපාටිය ගැනවත් කිසිම ආකාරයක අවබෝධයක් නැති “අල්ලස් සහ දූෂණ” සොයන ආයතනයක්. මේ ගැන එම ආයතනයේ බලධාරීන් මාධ්‍ය වලට පවසා ඇති බොහෝ විසුළු ප්‍රකාශ වලින් පැහැදිලිවම පේනවා


මම විද්‍යාත්මක වචන අතහැර සාහිත්‍යයෙන් කියන්නම් ලේසිම ක්‍රමය ඒක නිසා


ඇත්තටම මේ ආණ්ඩුවටත් කෙළවෙන්නේ රටේ බහුතර "බයියන්ට" මෙහෙම බයි ආතල් දෙන්න දඟලන මේ “අල්ලස් සහ දූෂණ” සොයන ආයතනය වගේ තකතීරු මෝඩයන් ෆෝම් කරන නිසා – මේ ආයතනයේ නිළධාරිනුත් දැන් නහුතෙට ෆෝම් වෙලා ඉන්නේ! කුලප්පු වෙච්ච පට්ටි හරක් රැලක් වගේ හතර වටේට අනිනව! තමන් දිහා බැලුවත් තර්ජනය කලා කියලා හිරේ දාන තත්වයක් තියෙන්නේ! – හැම ආණ්ඩුවකට බයි දේශපාලන සංස්කෘතිය තුල මේ ආකාරයේ පීක් සීසන් (Peak season) එකක් තියෙනව! මේ සීසන් එක වැඩිම කාලයක් තිබුනේ මහින්ද රාජපක්ෂට, ගෝඨාභය රාජපක්ෂට තිබුනේ අවුරුදු එක හමාරක්, 2 ක් විතර, මේ ආණ්ඩුවට ඊටත් අඩු වෙන්නත් පුලුවං, බයියන්ට ආතල් දී උන්ව ෆෝම් කරන එක නම් අතිශයින්ම භයානකයි කියලා වගකීමෙන් යුතුව කියන්න පුළුවන් පහුගිය දශක දෙකක පමණ කාලයක අත්දැකීම් අනුව.


කතෘ අඥාතයි   






ප්‍රධාන පෙළේ රෝහලක *විශේෂඥ වෛද්‍යවරයෙක්* ගේ ලිපියක්



 *ගරු සෞඛ්‍ය අමාත්‍යතුමා සහ සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ සියලුම නිලධාරීන් වෙත,*


*මහත්මයාණනි / මහත්මියනි,*


කලකට පසු ඔබ සෑම දෙනා අමතා ලිපියක් එවීමට නොහැකි වීම ගැන මම මහත් කනගාටුවට පත් වෙමි. එහෙත්, වර්තමාන සෞඛ්‍ය සේවාව පත්වී ඇති ඛේදජනක තත්ත්වය ගැන වචනයක් හෝ නොලිව්වොත් මම මගේ යුතුකම ඉටු නොකළා යැයි මා හට හැඟෙන නිසා, මෙම ලිපිය ලිවීමට අදහස් කළෙමි.


මහත්වරුනි, මම ඔබතුමන්ලා යටතේ පාලනය වන්නාවූ ප්‍රධාන පෙළේ රෝහලක *විශේෂඥ වෛද්‍යවරයෙක්* වෙමි. නිදහස් අධ්‍යාපනය මඟින්, තරගකාරී විභාගයකින් වෛද්‍ය විද්‍යාලයට තේරී වසර ගණනාවක් එහි කාලය ගතකොට, එහිදීද ඉතා උසස් අයුරින් සමත්වී, වෛද්‍ය පශ්චාත් උපාධියක්ද ලබා, විදේශ ගත පුහුණුවක්ද ලබා, විශේෂඥ වෛද්‍යවරයෙකු ලෙස වසර *දහඅටක* කාලයක පටන් සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශය යටතේ දිවයිනේ ප්‍රධානතම රෝහලක සේවය කරමි. එම පුහුණුවට සහ මගේ හැකියාවට අනුව ඉතා ඉහළ වැටුපකට විදේශ ගත රෝහලක හෝ විශ්ව විද්‍යාලයක හොඳ රැකියාවක් කළ හැකි වුවද, ප්‍රවේණිගතව පවතින දැඩි *දේශප්‍රේමය* නිසා, මෙරටට පැමිණ දහසකුත් එකක් අපහාස මැද දැනට දශක දෙකකට ආසන්න කාලයක් මෙහිම සේවය කරමි.


එහිදී මාගේ රාජකාරිය අනෙකුත් සියලුම වෛද්‍යවරුන් මෙන්ම ඉතා *අවංකව* මෙන්ම *කාර්යක්ෂම* අන්දමින් ඉටු කර ඇති අතර හැකි සෑම විටකදීම සෞඛ්‍ය සේවය දියුණු කිරීමට හැකි පමණ ක්‍රියාත්මක වී ඇත. විශේෂයෙන්ම, ඉතා දරුණු බැක්ටීරියා ආසාදන සඳහා අවශ්‍ය උපදෙස් රට වටේ ඕනෑම වෛද්‍යවරයෙකු හට ලබා දී රෝගීන් සුවපත් කිරීමට දායක වී ඇත්තෙමි. එමෙන්ම, මා සතු දැනුම නොවලහා සෑම විටකදීම ලබා දී ඇත්තෙමි.


සැමවිටම මගේ රාජකාරිය අකුරටම සිදු කර ඇති අතර මම තවදුරටත් එය සිදු කිරීමට නොපැකිලව ශපථ කරමි. එහෙත්, මම දැන් වියපත් වී ඇත්තෙමි. ඉස්සර මෙන් දුව පැන සේවය කිරීමට නොහැකි වුවද, තව වසර හත අටක් හොඳින් සේවය කළ හැකියි. ඒ සඳහා කිසිදු අමතර පහසුකමක් ඉල්ලීමට බලාපොරොත්තු නොවන අතර, මම එක ඉල්ලීමක් ඔබ සැමගෙන් ඉල්ලා සිටීමට බලාපොරොත්තු වෙමි.


මාගේ රාජකාරී ස්වරූපය අනුව දැඩි සත්කාර ඒකක තුළ ඉතා දරුණු ආසාදනවලින් පෙළෙන, මියැදෙන සිය ගණන් රෝගීන් දැක ඇත. බොහොමයක් රෝගීන් එදිනෙදා ජීවත් වීමට පවා මුදලක් නැති අයයි. රජයේ රෝහල්වලින් ලැබෙන සේවාවන් සහ නොමිලේ ලැබෙන ඖෂධ නොමැති වුවහොත් අනිවාර්යයෙන් ඔවුන් මිය යනු ඇත. විශේෂයෙන්ම, මේ කාලයේ රෝහල් තුළ *ප්‍රතිජීවක ඖෂධ හිඟ* බැවින් ඔවුන්ගේ ජීවිතවලට මහත් වූ තර්ජන ඇති වී ඇත. එහිදී, ඇතැම් ප්‍රතිජීවක ඖෂධ නොලැබී යාම නිසා ඔවුන්ගේ ජීවිතවලට හානි වීම වැළැක්වීමට අනිවාර්යයෙන් ඖෂධ මිලදී ගැනීම සඳහා පිටතින් බෙහෙත් ලබා ගැනීම පිණිස *තුඬු (වට්ටෝරු)* ලබා දීමට සිදුවේ. ඒ අදාළ ඖෂධ රෝහල් තුළ නොමැති වූ විට පිටතින් ලබා ගැනීම හැර වෙන කිසිම විකල්පයක් නොමැති නිසාය. මා හට අධිකරණයෙන් හානියක් සිදුවිය හැකි වුවද, රෝගීන්ගේ සුව පිණිස එය කළ යුතුමය. හිරේ දහසක දැමුවද මට මගේ යුතුකම මඟ හැරිය නොහැක. පිටතින් තුඬු මඟින් ඖෂධ ලබා ගැනීමට කොතරම් බාධා දැමුවද, රෝගීන්ගේ සුව පිණිස එය කළ යුතු නම්, කිසිම පැකිලීමකින් තොරව එය කරන්නෙමි. එලෙස සිදු කොට රෝගී සුව සහනය ලබා දෙන්නෙමි. *මාර දෙව් වෙත අභියෝග කරන්නෙමි.*


එහෙත්, මා හට ඔබතුමන්ලාගෙන් එක ඉල්ලීමක් කිරීමට ඇත. එලෙස ඔබතුමන්ලා විසින් අනුමත නොකරන, මෙම රජයේ හිඟ බෙහෙත් පිටතින් ගෙන්වා ගැනීම සඳහා තුඬු ලබා දී, යම් හේතුවක් නිසා සැකයක් හෝ යම්කිසි වැරදීමක් නිසා, මා හට *රිමාන්ඩ් බන්ධනාගාර ගත වීමට සිදුවුවහොත්*, අඩුම ගණනේ සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශය මගින්, මාගේ නිර්දෝෂී භාවය ඔප්පු කරන තුරු රිමාන්ඩ් බන්ධනාගාරය තුළදී පහත සඳහන් දේ ලබා දෙන මෙන් ඉල්ලමි:


* දැන් මම වයසයි. ඒ නිසා මට *නිදා ගැනීමට පැදුරක්* අවශ්‍යයි.

* මදුරුවන්ගෙන් බේරෙන්න *මදුරු කොයිල්* එකක් රිමාන්ඩ් එකේ සිටින සෑම රාත්‍රියකටම එක බැගින් අවශ්‍යයි.

* මට රිමාන්ඩ් එකේ සිටින විට, *සමාජ විරෝධී ක්‍රියා* වලට රිමාන්ඩ් ගත වූවන් සමඟ එකට සිටිය නොහැක. ඒ නිසා පුළුවන් නම් වෙනම සිටීමට ඉඩ සලස්වන්න. මා වැනිම, මෙම හේතුව නිසාම රිමාන්ඩ් ගත වූ වෛද්‍යවරුන් සිටී නම්, මට ඔවුන් සමඟ සිටීමට සලස්වන්න.

* මම දවසකට එක වේලක් හරි හොඳින් ආහාර ගන්නා කෙනෙකි. ඒ නිසා, *කල්දේරම් බත් වෙනුවට ගෙදරින් බත් එකක්* ගෙනත් කන්නට ලබා දෙන්න. එසේ බැරිනම්, *පෙරේරා ඇන්ඩ් සන්ස් (Perera and Sons) එකෙන් වත් චිකන් බත් එකක්* ලබා ගැනීමට උදව් කරන්න.

* ඒ වගේම මගේ *දුරකථනය මා ළඟ තබා ගැනීමට* ඉඩ ලබා දෙන්න. මන්දයත් මාගේ සියලුම දේ ඒ තුළ ඇති නිසාත්, අන්තර්ජාලය මඟින් බොහෝ දැනුම් මා ලබා ගන්නා නිසාත්ය. එහි බිල නම් මට ගෙවීමට පුළුවන්.

* පුළුවන්කමක් තිබේ නම්, මා වෙනුවෙන් සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයෙන් *නීතිඥයෙකු* ලබා දෙන්න. එහෙමවත් බැරිනම්, එකත් මම කරගන්නම්. හැබැයි, එතුමාගේ ගාස්තුව ගෙවීමට මට *විපත් ණය (Distress Loan)* වත් ලබා ගැනීමට උදව් කරන්න.


ඉතින් මහත්වරුනි, මේ වගේ දෙයක් මට ලියන්නට හිතුණේ, මම, සහ අතීතයේ සිටි වෛද්‍යවරුන් මෙන්ම වර්තමානයේ සිටින වෛද්‍යවරුන් මෙන්ම, කෙතරම් ගැරහීමකට ලක් වුවද *සේවය පිණිසම කැපවී* සිටින නිසාය.


එමෙන්ම, මා මාගේ *සමාජ මාධ්‍ය මිතුරන් (බුකිවාසී සියලු දෙනාගෙන්)* ඉල්ලා සිටින්නේ, මම රිමාන්ඩ් ගත වුවහොත්, ඒ මා විසින් කරන ලද *දුෂණයක්* නිසා නොව, *රෝගීන් කෙරෙහි අනුකම්පාවෙන්* වෛද්‍යවරයෙකුගේ සේවය ඉටු කිරීමට ගිය නිසාය. ඒ නිසා, පුළුවන් නම් පමණක්, මා ගැන නොලියා සිටින්න.


මෙයට, ඔබේ විශ්වාසී,

සේවක,

*විශේෂඥ වෛද්‍ය මහෙන් කොතලාවල*


තමන්ගේ වල තමන්ම කපාගත් සනිල් උන්නැහේ

  ජපානේ හිටියා බෞද්ධ භික්ෂුන් වගයක් .  මෙයාලට කියන්නේ සොකුශින්බට්සු (Sokushinbutsu) කියලා .  ඒ ගොල්ල කෑම අඩු කරලා  ,  දුෂ්කර  ක්‍රියා කරලා, ...